Dr. Jekyll and Mr. Hyde (1932/1941)

Dr. Jekyll (Fredric March-1932/Spencer Tracy-1941) is ervan overtuigd dat een mens twee helften heeft, een lichte (goede) en een donkere (kwade). Niemand gelooft hem, zodat hij gaat experimenteren op zichzelf. Uiteindelijk weet hij de donkere ziel te creëren, dat zichzelf Mr. Hyde noemt. Mr. Hyde is autoritair, gemeen en gewelddadig. Hij houdt een barmeisje in z’n greep, wie hij als Dr. Jekyll een keertje heeft verzorgd. Als het barmeisje zich tot Dr. Jekyll wendt voor hulp krijgt hij spijt van zijn experiment en zweert om Mr. Hyde niet meer tevoorschijn te halen. Maar de kracht van Mr. Hyde is groter dan hij denkt en die laat zich niet zomaar afschepen.

Dr. Jekyll & Mr. Hyde is het beroemde verhaal van Robert Louis Stevenson. Op deze DVD staan twee vroege verfilmingen: een versie uit 1932 van regisseur Rouben Mamoulian en een versie uit 1941 van Victor Fleming (regisseur van o.m. Gone With The Wind). Beide films staan elk aan één kant van de DVD. De verfilming uit 1941 is in grote lijnen een remake van die uit 1932. De karakters zijn iets anders ingevuld, maar de opbouw, decors en scènes zijn sterk gebaseerd op die van 1932.
De versie uit 1932 kenmerkt zich voornamelijk door een vernieuwende cameravoering. Zeker voor die tijd was het zeer revolutionair. De eerste minuten is in z’n geheel als Point Of View (POV), inclusief een spiegelshot en een rit in een rijtuig. Jammer is dat de aparte cameravoering niet de hele film door wordt volgehouden. Deze film is niet lang na het ontstaan van de geluidsfilm gemaakt. Het acteerwerk doet soms erg theatraal aan, zoals we gewend zijn vanuit de geluidloze filmperiode. Blijkbaar is er nog sprake van aanpassingsproblemen. De film bevat enkele zeer aansprekende special effects, met name de transformaties van Dr. Jekyll naar Mr. Hyde en vice versa. Voor de tijd waarin de film is gemaakt is dat zeer knap gedaan. Daarnaast bevat de film ook nog split-screens.
De versie uit 1941 is wat ‘braver’ dan de versie uit 1932. Mr. Hyde heeft geen monsterlijk uiterlijk zoals in de eerste versie, maar lijkt meer op een normaal persoon. Alleen in karakter is deze Mr. Hyde even evil als zijn voorganger uit 1932. Daarnaast wordt de rol van barmeisje Ivy in de eerste versie door Miriam Hopkins veel sexy-er neergezet dan Ingrid Bergman in de latere film. Er komt zelfs een vleugje erotiek voor bij Miriam Hopkins. Ze is dan ook een barmeisje ‘van lichte zeden’ en niet gewoon een bediende zoals door Ingrid Bergman wordt gespeeld.
De film uit 1941 is in veel opzichten subtieler, zowel qua acteerwerk als qua uitwerking van het verhaal. Gedraagt Mr. Hyde zich in de 1932 versie als een beest, in de 1941 versie heeft hij nog trekken van een gentleman. In de vertelling uit 1932 is gekozen voor een heel directe aanpak. Je weet als kijker meteen wie de goeden en wie de kwaden zijn. Bij de versie uit 1941 duurt het even voordat je door hebt in welk “kamp” een bepaald personage thuishoort. De vader van de verloofde bijvoorbeeld heeft in de twee films een totaal verschillende rol. In de oude versie is de vader anti Dr. Jekyll als persoon, in de latere versie is de vader alleen tegen het experiment van Dr. Jekyll, maar vindt hem verder wel een geschikte vent.
Een minpunt van de 1941 versie is dat het moeilijk is om sympathie te hebben voor Dr. Jekyll/Mr. Hyde. In de versie uit 1932 moet Dr. Jekyll meer strijd leveren met de mensen in zijn omgeving, waardoor hij als eenzame man door het leven gaat. Alleen zijn verloofde en z’n butler staan hem bij. Daarmee is zijn beslissing om voor het experiment te kiezen begrijpelijk. In de 1941 versie is de reden om te kiezen voor zijn experiment louter zakelijk. Daarmee ben je minder betrokken bij deze Dr. Jekyll. Ook zijn er een paar scènes in de latere verfilming die niet helemaal geloofwaardig zijn, zoals een droom van de verloofde van Dr. Jekyll en de reden waarom Ivy Dr. Jekyll opnieuw gaat bezoeken.
Persoonlijk vind ik de 1932 verfilming beter en dat komt met name door de invulling van de rol van Mr. Hyde door Fredric March. Hij won dan ook een Oscar voor deze rol.
Nog een opvallend detail: In de eerste film wordt gesproken van Dr. Jekyll als “Dr. Djiekul”. In de latere film wordt in het begin gesproken over “Dr. Djiekul”, maar later in de film spreekt met van “Dr. Djekkul”

Beeldkwaliteit

Beide versies staan in 1.33:1 op de DVD. De versie uit 1932 is niet gerestaureerd en heeft daardoor behoorlijk veel last van onregelmatigheden als kabels en spetters. Ook komen er nogal wat springers in voor door het ontbreken van kleine stukjes film. Eén keer zelfs ontbreekt daardoor een klein stukje dialoog. De scherpte en het contrast zijn redelijk goed, maar er is behoorlijk veel filmgrain aanwezig. Ook is er een lichte vorm van edge-enhancement zichtbaar. Het contrastniveau is in orde met een goede detaillering in het zwart. De film is in 25 hoofdstukken verdeeld. De ondertiteling is wit en staat redelijk hoog in beeld. De versie uit 1941 heeft een duidelijk betere kwaliteit dan de 1932 versie. Er zijn vooral minder spetters en kabels. De scherpte is ook beter, hoewel er ook momenten zijn dat er onscherpte bij de randen optreedt. Ook deze versie heeft last van veel filmgrain. Deze print is ietsje aan de donkere kant, waardoor de fijne detaillering in het zwart ontbreekt. Doordat de ondertiteling maar een hele dunne zwarte rand heeft is deze soms moeilijk te volgen bij de lichtere scènes. De film uit 1932 is onderverdeeld in 25 hoofdstukken, die van 1941 in 28 hoofdstukken. De waardering voor de beeldkwaliteit is een 6 gemiddeld: een 5 voor de versie uit 1932, een 7 voor de versie uit 1941.

Geluidskwaliteit

Beide versies staan in Dolby Digital 1.0 met een bitrate van 192 Kb/s op de DVD. Beide versies hebben voor hun leeftijd nog een heel behoorlijke kwaliteit! Er is weinig ruis te horen en de dialogen zijn duidelijk verstaanbaar. Wel heeft het geluid een beperkt frequentiebereik, maar dat is volledig toe te schrijven aan de opnamemogelijkheden in die periode. De versie uit 1941 klinkt voor z’n leeftijd zeer aangenaam. Wel is het geluid ietwat doffer dan de versie uit 1932. Harde uithalen klinken rasperig en schel, maar ook dat heeft met de beperkingen van de opnamemogelijkheden te maken. De versie uit 1941 heeft een hele lichte ratel op de achtergrond, die alleen hoorbaar is bij een hoog volume en nergens storend wordt. De Franstalige track bevat veel ruis en klinkt ook erg schel. De Spaanstalige track bevat een stuk minder ruis, maar klinkt daarentegen behoorlijk dof.

Extra's

Het menu van deze DVD is in 1.78:1 anamorf. Het heeft een statisch beeld met een muziekfragment van de 1932 score. Alle extra’s staan op de kant met de 1932 versie van de film.

Audiocommentaar door Greg Mank (98 min)
Auteur en filmhistoricus Greg Mank verzorgt het audiocommentaar bij de 1932 versie. Greg Mank geeft voornamelijk achtergrondinformatie over de regisseur en acteurs. Ook wijst hij op speciale momenten in de film en geeft leuke informatie over allerlei details zoals de tanden van Mr. Hyde. Soms vertelt hij niet meer dan alleen het beschrijven wat je ook ziet. Aan het einde vertelt hij ook nog wat over de 1941 versie van Victor Fleming. De commentaartrack is niet ondertiteld.

Bugs Bunny in “Hyde and Hare” (7 min)
Animatiefilm uit 1955 met Bugs Bunny in een parodie op Dr. Jekyll & Mr. Hyde. Het staat in 1.33:1 op de DVD. Het geluid is een monotrack.
Engels gesproken, Nederlands ondertiteld.

Bioscooptrailer van de 1941 versie (3½ min)
Een trailer die de film spannender doet voorkomen dan ie in werkelijkheid is. Het personage van Mr. Hyde is opzettelijk onherkenbaar gemaakt. Aan het einde van de trailer is er een roltekst met het verzoek om na het zien van de film niets van het uiterlijk van Mr. Hyde te verklappen. Engels gesproken en o.m. Nederlands ondertiteld.

Dr. Jekyll experimenteert met zichzelf om te bewijzen dat een mens een goede en een kwade ziel heeft. Daarmee creëert hij Mr. Hyde, in de versie uit 1932 met een monsterlijk uiterlijk, in de versie uit 1941 met een normaler uiterlijk, maar met een geniepiger karakter. De verfilming uit 1941 is in veel opzichten een remake van die uit 1932. Het beeld van de eerste film bevat vrij veel onregelmatigheden, waar de versie uit 1941 een redelijk mooi en strak beeld heeft. Het geluid van beide versies is behoorlijk goed te noemen, zeker gezien de leeftijd van de film. Het is dan wel mono, maar ze klinken zeker niet slecht.
Deze uitgave van Warner bevat twee klassiekers die beide het bekijken meer dan waard zijn, maar die met de verfilming uit 1932 een betere vertelling heeft gekregen. Mijn voorkeur gaat dan ook uit naar de versie met Fredric March als Dr. Jekyll/Mr. Hyde. Het is aan te raden om de tijd te nemen om de films te bekijken. Ze lijken zoveel op elkaar waardoor het verwarrend kan zijn als je de films direct na elkaar bekijkt.

Deze uitgave is beschikbaar gesteld door Warner Home Video.

Lees meer

• Vorige: Red Dust (DVD)
• Volgende: Humperdinck - Hänsel und Gretel (DVD)