Okee, ik hap toe. Alhoewel het volgende hier een stream of consciousness is, maar even nareflecteren over de film lijkt me stukken interessanter dan holle replieken af te vuren.
Van LOTR kan je nog zeggen dat de opzet origineel was omdat vòòr Tolkien niemand zich aan een dergelijk genre had gewaagd, en dat die de bakens heeft uitgezet. SW is een ander verhaal, is flink geënt op de films van Kurosawa. Je hebt gelijk dat beide films overlopen van stereotiepen (damsel in distress, lone hero, goofy sidekick, wise old man) en hetzelfde kan overigens van nog een hele rits andere films gezegd worden, Harry Potter springt me dadelijk voor de geest.(ik noem een Star Wars en een LOTR).
En toch kon ik die andere films meer waarderen dan PL, misschien omdat het door jezelf aangehaalde escapisme net wat groter is. Bij een schurk als de kapitein uit PL kreeg ik niet zo'n beangstigend gevoel als bij pakweg een Darth Vader of een Lord Voldemort. Zoals iemand hierboven schreef: een stereotiepe nazi die je pakweg ook in Schindler's List vindt, ik vond overigens de fysieke gelijkenis met Ralph Fiennes treffend. Ik kan me meer voorstellen bij zo'n metafysische schurk dan bij een martelwerktuigkundige zoals deze pee die eigenlijk wel wat gore naar het scherm brengt, maar beslist minder fun is om naar te kijken. Zelfs onze vrienden Freddy en Jason zijn dan net iets spitanter omdat ze ook nog een humoristisch relativerend trekje hebben, het soort van wat ik graag Gargamel-slechtheid noem: het soort misdadigers die zich elke avond in de handen zitten te wrijven omdat ze het toch zo heerlijk vinden om een schurk te zijn. Dat soort aspect miste ik gewoon bij de kapitein: het is een self centered bastard, akkoord, maar het is niet makkelijk om hoogte te krijgen van zijn personage. Ik geloof dat het George Lucas was die in een interview heeft gezegd dat het juist de kinderen zijn die het meest enthousiast zijn over zijn cartooneske verschijning van slechtheid. Net omdat kinderen machteloos zijn, worden ze door die macht aangetrokken, en dat maakt dat een slecht personage altijd een beetje tot het kind in ons moet spreken.
Nu gaat besef ik die vergelijking niet helemaal op voor PL wegens beslist niet geschikt voor minderjarigen, maar net een film die erop prat gaat een "volwassen sprookje" te zijn, moet toch een klein beetje het kind in ons willen aanspreken. En dat mis ik helemaal in de kapitein zijn personage: te afstandelijk, te onmenselijk - zelfs al beperk je je tot de puur slechte zijde, en te zoutloos. De manier waarop hij zijn slachtoffers martelt en zonder scrupules bijvoorbeeld iemand in de rug schiet of met een fles bewerkt vind ik té zeer een poging om goedkoop te scoren op slasherniveau (nogmaals, dit is mijn eigen mening, feel free to disagree).
Ik wou deze film écht wel goed vinden, maar verhaalsmatig lijkt het me allemaal iets te onsamenhangend. Ofelia moet drie proeven doorstaan die eigenlijk niets met haar uiteindelijke einddoel te maken hebben; de derde proef daar kan nog wat voor gepleit worden, maar de twee eerste beproevingen zijn a load of rubbish: de kotsende pad en de Oogloze lijken me eerder geïnspireerd door het overmatig gebruik van geestverruimende middelen. Geen van beide zien er erg appetijtelijk uit overigens, alhoewel ik het acteerwerk en de mimiek van Doug Jones wel kan smaken. Wat is precies de betekenis dat hij achter zijn eigen oogbollen zit? Waarom zitten die plots op zijn handen? Waarom verdorie moet Ofelia per sé van het buffet eten terwijl er toch wel heel duidelijk op de muren staat wat e gebeurt met trespassers. Daar maakt het verhaal ineens een rare bocht: er zit niet echt veel logica in haar manier van handelen. Toch kan ze nog op het nippertje ontsnappen door haar magische krijtje te gebruiken, maar ik betrapte me op dat moment dat ik stiekem hoopte dat de Bleekscheet haar te snel af zou zijn, serves her right for being so stupid.Op zo'n moment kan ik bepaalde dingen best wel met een korreltje zout nemen, ik laat me gewoon meevoeren door het verhaal.
Pan's Labyrinth moet het niet zozeer hebben van het verhaal of de personages, maar van de sfeer die wordt gecreeërd. Ik noem hier het briljante camerawerk, de muziek en de special effects.
Muziek geef ik je 100 ^% gelijk. De SFX waren best okee maar dienden uiteindelijk vond ik tot vrij weinig in verhouding tot wat er in had gezeten. De reuzekikker vond ik wat tegenvallen, de Bleke Man was goed gedaan, maar SFX moeten ten dienste staan van het verhaal en niet andersom. Ik kan perfect genieten van wat hersenloze actie in films als pakweg Stealth, maar ik kijk daar toch met een andere ingesteldheid naar. Knallende actie kan je de Pale Man scene niet echt noemen, d'r is een gore scène waarin hij de elfen hun hoofd eraf bijt , maar ik vind eerlijk gezegd een paar van de monsters van Harryhausen hallucinanter, en die zijn met veel minder middelen gemaakt. Eén van de beste monsterscènes aller tijden vind ik nog altijd de raptor-keukenscène uit Jurassic Park: de monsters blijken een stuk intelligenter te zijn dan men vermoedde, ze kunnen plots de klink van een deur opengooien. De Pale Man was meer een ongeleid projectiel.
Dat is misschien ook wel de reden dat critici vaak niet zo scheutig zijn met hoge cijfers. Ik vind zelf entertainmentwaarde nog altijd erg belangrijk, hoewel ik artistieke kunsten ook zeker kan waarderen. Een film kan van mij op beide gronden een hoog of juist een laag cijfer krijgen.
Daar kan ik je volledig in bijtreden, maar de Pale Man scoorde bij mij bijvoorbeeld op geen van beide schalen erg hoog: hij is te sloom om echt bedreigend te zijn (je wéét dat Ofelia hem te snel af zal zijn , en het kunstige vond ik er wat over.
Ik had me inderdaad wat mee verwacht aan fantasy-elementen en wat minder aan het kunstige. Wat is uiteindelijk het doel van het gegeven te laten afspelen in een labyrint? Een doolhof kan veel symboliseren, maar buiten de laatste scène waarin Ofelia probeert weg te lopen van de kapitein wordt er voor een film waarin enerzijds zo duidelijk met goedkope politieke waarheden wordt gegooid (kapitein=Francoaanhanger=bad, rebellen=communist=goed) en de kijker bij zijn handje gehouden wat er allemaal slecht is (de kapitein, de Pale Man,...) plots met een overduidelijk symbool dat de brug zou kunnen slaan tussen Ofelia's fantasie en werkelijkheid, eigenlijk niets gedaan dan een goedkope Harry Potter And The Goblet Of Fire-ripoff (struiken gaan opzij, iemand loopt voorbij, struiken terug weer op oorspronkelijke plaats, achtervolger is de draad kwijt).
Het einde kwam overigens ook niet zó verrassend, ik zag het toen Ofelia de eerste voet in de doolhof zou zetten hoe het zou aflopen. Jullie hebben het overigens allemaal gezien, want de film is ermee begonnen . En toen had ik dat het verrassende er ook af was, zeker in een film waarbij alle doden nog eens extra een kogel door de kop krijgen om zeker van te zijn dat ze toch wel echt dood zijn. De kapitein wordt terechtgesteld ter plaatse, op een manier die hij zich niet echt had voorgesteld. Hij was een beest, hij eindigt als een beest. 'Nuff said. Maar dan zijn de partisanen feitelijk geen grotere beesten? Die mogen laten aan Ofelia's broertje gaan uitleggen waar papa is. En okee, ze gaan het verborgen houden, maar zal dat lukken? Een kind zal toch vroeg of laat vragen wie zijn ouders zijn. Het zou net interessanter zijn om te zien of de fantasie van Pan zich ook aan hem openbaart,