Bittere Kruid, Het

Het is 1942. Sara Meijer (Ester Spitz) ligt in een sanatorium en is daar bevriend geraakt met Greet (Mirjam de Rooij). De vader van Greet is NSB-er en eist dat Sara uit het sanatorium wordt verwijderd. Bij thuiskomst in Amersfoort wordt Sara hard geconfronteerd met de gevolgen van de Duitse bezetting. Haar vader (Gerard Thoolen) komt thuis met een pakketje. Het blijken jodensterren te zijn, die ze allemaal moeten dragen. Kort daarna worden Sara’s ouders, evenals andere Joden, gedwongen te vertrekken naar het getto in Amsterdam. Gedwee laten ze de misstanden over zich heenkomen. Sara blijft met haar broer David (Frank Rigter) en zijn vriendin Lottie (Marion van Wijk) in het huis achter. Na een ruzie gaat Sara naar haar ouders in Amsterdam. In het geheim ontmoet ze ook weer Greet, die ongeneeslijk ziek blijkt en met haar ouders in een luxe villa wonen. Die villa blijkt gevorderd te zijn van Joodse bewoners, wat er toe leidt dat Sara geëmotioneerd haar vriendschap met Greet verbreekt. Als Sara’s ouders bij het laatste sabbatmaal worden opgepakt, probeert zij met David en Lottie te vluchten.

Het Bittere Kruid is het aangrijpende verhaal over het Joodse meisje Sara en de ondergang van haar familie in de Tweede Wereldoorlog. Deze film van regisseur Kees van Oostrum is gebaseerd op de gelijknamige novelle van Marga Minco. Vandaag de dag wordt de film gezien als een bijzondere oorlogsfilm, omdat de gebeurtenissen vanuit het perspectief van de Joden wordt benaderd. Bij release in 1985 waren er gemengde reacties. Er was lof voor de regie en het camerawerk. Ook het ingetogen acteerspel van Kitty Courbois en Gerard Tholen, die de ouders van Sara spelen, oogstte bewondering. Die bewondering was er zeker ook voor de debuterende Ester Spitz, die prachtig de rol van Sara speelde.
Maar er lag ook een smetje op de film. Schrijfster Marga Minco was het niet eens met de aanpassingen die Kees van Oostrum op de verhaallijn had laten aanbrengen. Zij had via een kort geding geëist dat de film niet vertoond mocht worden onder dezelfde naam als het boek. Ze verloor dit kort geding, maar vooraf aan de film moest wel een tekst in beeld komen waarin duidelijk werd verwoord dat Marga Minco zich distantieerde van de relatie van Sara met een NSB gezin. Volgens Minco was dit strijdig met de geest van haar boek. Kees van Oostrum wilde met die toevoeging juist een completer beeld geven van de oorlog, waarin goed en fout niet altijd zo strikt te scheiden waren.
Het Bittere Kruid was het speelfilm regiedebuut van Kees van Oostrum. Hij heeft daarna nog één film geregisseerd, maar is veel beter bekend als ‘cinematographer’ van vele Amerikaanse televisieproducties.

De film is geproduceerd door Rob Houwer. Rob Houwer was en is erg belangrijk voor de Nederlandse filmindustrie. Zijn specialiteit is dat hij films maakt in de stijl van Hollywood, films voor de grote massa met voor Nederlandse begrippen zeer grote budgetten. In de jaren ’70 werkte hij veel samen met Paul Verhoeven. Bekende films uit die periode zijn Turks Fruit (1972), Keetje Tippel (1975) en Soldaat van Oranje (1977). Andere bekende films die door Houwer geproduceerd zijn, zijn bijvoorbeeld De Vierde Man (1983) en Nederlandse eerste en enige avondvullende animatiefilm Als Je Begrijpt Wat Ik Bedoel (1983). Met deze en nog vele andere films bracht Rob Houwer de Nederlandse film ook onder de aandacht in het buitenland.

Indies Home Entertainment is gestart met de uitgave van de Rob Houwer Filmcollectie. Maar liefst veertien speelfilms, allemaal belangrijke mijlpalen in de Nederlandse filmgeschiedenis, geproduceerd door Rob Houwer, worden in deze collectie uitgebracht. Het Bittere Kruid is één van die veertien speelfilms.

Beeldkwaliteit

De film staat met een beeldverhouding van 1.60:1 op de DVD, dit in tegenstelling tot het op de hoes vermeldde beeldformaat van 1.78:1. Het beeld is niet anamorf.
De beeldkwaliteit ziet er redelijk goed uit, wat in ieder geval de indruk geeft dat het beeld voor deze release is opgeknapt. De kleuren zien er goed verzadigd, helder en natuurlijk uit. Het beeld oogt redelijk goed scherp met evenzo redelijke detaillering. Door het niet anamorfe karakter van het beeld valt af en toe aliasing op. In het beeld is constant een lichte beeldruis waarneembaar. Incidenteel zit ook nog wel eens een spettertje in het beeld. Het contrast is goed, waarbij ook in de donkere scènes details redelijk te onderscheiden blijven. Het zwartniveau is minder, want bij de donkere avond- en nachtscènes valt op dat het beeld dan meer donkergrijs is.
De film is slechts verdeeld in vijf chapterstops. De film staat op een DVD-5 (enkellaags), dus geen laagwisseling tijdens de film. Er is geen ondertiteling aanwezig.

Geluidskwaliteit

De originele monosoundtrack staat ook zo op de DVD. De monosoundtrack is als een Dolby Digital 2.0 (bitrate 224 kb/s) track op de schijf gezet. Hierbij komt het geluid dus via de frontspeakers, waarbij beide speakers hetzelfde signaal krijgen.
De soundtrack klinkt ook redelijk goed. De film is vooral dialoog en die zijn in het algemeen goed te volgen, al zijn ze soms wat aan de zachte kant. Duidelijk is wel dat alle dialogen later zijn ingesproken, een techniek die meer is toegepast. De fraaie melancholische filmmuziek van Loek Dikker klinkt wat mat, door wat beperkingen in de hogere frequenties. De muziek doet trouwens erg sterk denken aan het adagio van de vijfde symfonie van Gustav Mahler. Dit adagio is veel gebruikt in films en met name door Visconti’s film Death in Venice (1971) bekend geworden. Er is voldoende laag in het soundtrack aanwezig om het geheel wat body te geven. De soundtrack is ruisvrij.

Extra's

De menuschermen zijn statische plaatjes zonder achtergrondgeluid. Er staat slechts één extra op deze release.

Trailer (2½ minuut)
De originele bioscooptrailer in 1.60:1 niet anamorf beeldkwaliteit met DD2.0 mono geluid. Ook de beeldkwaliteit van de trailer ziet er netjes uit.

Bij de DVD zit nog een inlay met twee pagina’s met enigszins summiere achtergrondinformatie bij de film, de maker, de schrijfster en de producent. De keepcase zit in een kartonnen slipcase met dezelfde afbeelding als de cover.

Het Bittere Kruid is gebaseerd op de aangrijpende en veelgeprezen gelijknamige novelle van Marga Minco. De film gaat over het Joodse meisje Sara en de ondergang van haar familie tijdens de Tweede Wereldoorlog. De film is het filmregiedebuut van Kees van Oostrum, met uitstekend gespeelde rollen door Gerard Tholen, Kitty Courbois en debutante Ester Spitz. De film is geproduceerd door Rob Houwer, die in de jaren ’70 en ’80 een grote stempel drukte op de Nederlandse filmindustrie.
Deze release van Indies Home Entertainment is een uitgave in het kader van de Rob Houwer Filmcollectie van Indies. De kwaliteit van beeld en geluid van deze release zijn voldoende. Als extra is alleen de bioscooptrailer voorhanden en een inlay met enige achtergrondinformatie bij de film en de makers ervan.

Indies Home Entertainment brengt de veertien belangrijkste film geproduceerd door Rob Houwer uit in de Rob Houwer Filmcollectie.

Deze uitgave is beschikbaar gesteld door Indies Home Entertainment.

Lees meer

• Vorige: Forgotten, The (DVD)
• Volgende: Javier Guzman - Bot (DVD)