Metropolis (2001)

In de futuristische stad Metropolis vieren de bewoners de voltooiing van de Ziggoerat, een enorme toren die symbool staat voor de wetenschappelijke prestaties van de mensheid. Onder al deze festiviteiten gaat echter een minder utopiaanse samenleving schuil, waarbij robots de ondankbare taak van de werkende klasse vervullen. Als gevolg meent de arme laag van de menselijke bevolking dat de robots hun werk afpakken, en bereidt men zich langzaamaan voor op een revolutie. Temidden van de opbouwende chaos belanden detective Shunsaku Ban en zijn neefje Kenichi in de stad, op zoek naar een wetenschapper die de rechten van de mensheid aan zijn laars lapt. Als ze aanbelanden bij diens laboratorium, treffen ze een brandende ravage aan. Kenichi redt het weerlose meisje Tima uit de puinhopen, maar wat hij niet weet is dat zij de kracht bezit om het einde van Metropolis te veroorzaken...

In de jaren ’40, aan het begin van zijn carrière, schreef Osamu Tezuka, inmiddels een Japanse legende op het gebied van strip (manga) en animatie (anime), het verhaal van Metropolis als deel van een SF-trilogie in mangavorm. Maar ondanks dat veel van Tezuka’s overige werk in de loop der jaren verwerkt werd tot animatiefilm of -serie, bleef Metropolis lange tijd op de plank liggen. Een van de redenen hiervoor was dat Tezuka niet bepaald trots was op dit vroege werk, en een verfilming daarom geen goed plan vond. Maar na het overlijden van de ‘god van de manga’ in 1989 zag gerenommeerd regisseur Rintaro, die al langer het plan had om Metropolis te verfilmen maar daarbij op tegenwerking van Tezuka stuitte, kans om de rechten van het verhaal te bemachtigen. Om de manga te bewerken tot een goed script, dat ondanks de noodzakelijke aanvullingen en omissies de essentie van Tezuka’s visie zou weten te vangen, riep Rintaro de hulp in van Katsuhiro Otomo, schrijver/regisseur van het wereldberoemde Akira. De grootste uitdaging lag echter op het visuele vlak, want Rintaro had het plan om handgetekende animaties te combineren met geavanceerde computeranimaties. Zo’n vijf lange jaren later, en meer dan vijftig jaar nadat het verhaal oorspronkelijk werd geschreven, verscheen Metropolis eindelijk in de Japanse bioscopen.

Is het eindresultaat alle moeite waard geweest? Als we kijken naar het visuele aspect, dan is het antwoord een volmondig “Ja”. De stad Metropolis is prachtig vormgegeven als een vooroorlogse toekomstvisie, met een kenmerkende art-deco-stijl. De beelden van de stad, een unieke en (meestal) overtuigende mix van computeranimaties en traditioneel tekenwerk, lopen over van detail. Als gevolg krijg je echt het idee dat je naar een bruisende metropool aan het kijken bent. Voeg je daaraan toe dat de animatie van de hoofdpersonages (allen trouw vormgegeven naar Tezuka’s werk) uitstekend is, dan kun je concluderen dat Metropolis op visueel vlak een meesterwerkje is. Wat verhaal betreft is de film heel wat minder bijzonder. De karakters zijn grotendeels eendimensionaal en het plot mist uitwerking en richting. Met Metropolis probeert men deels dezelfde diepzinnige thema’s te verkennen als in Kubrick’s Artificial Intelligence, maar daarin blijft men helaas te oppervlakkig. Het verhaal is in dit geval echter meer de ‘kers op de slagroomtaart’, want de schitterende visuele uitwerking is reden genoeg om de film te bekijken. Daarom alleen al is Metropolis verplichte kost voor de anime-liefhebber.

Beeldkwaliteit

Er valt vrijwel niets dan goeds over de anamorfe 1.85:1-transfer van Metropolis te zeggen: de kleurverzadiging is perfect, en verstoringen als compressiefoutjes, aliasing, posterisatie, vuil of grain zijn nergens te bekennen. Uitstekend! De tekortkomingen van de transfer blijven dan ook beperkt tot enige lichte edge enhancement en het feit dat de prestaties qua scherpte over het algemeen ietsje beter hadden gekund. Over de plaatsing en leesbaarheid van de ondertiteling hebben we totaal geen klachten, en ook de trackindeling en goed geplaatste laagwisseling zijn prima. Over het geheel gezien dus een zeer solide beeldkwaliteit, die je perfect in staat stelt om van de visuele pracht en praal te genieten.

Geluidskwaliteit

Bij het bekijken van Metropolis heb je de keus uit een aantal geluidssporen. Als eerste is er de Engelse nasynchronisatie, maar zoals het hoort ontbreekt ook een track in de oorspronkelijke taal niet. Zowel het Engelse als het Japanse geluid zijn volwaardig 5.1, en dat zul je merken ook. Want Metropolis is absoluut een DVD om de geluidsinstallatie te demonstreren! Alle beschikbare kanalen zijn continu actief, en zetten tezamen een indrukwekkend gedetailleerd geluidsbeeld neer. De setting van een drukke stad als Metropolis komt volledig tot zijn recht met allerlei omgevingsgeluiden, en op de meer actievolle momenten word je om de oren gegooid met geluidseffecten. Ook de soundtrack (deels bestaand uit nostalgische jazz, die perfect past bij de vormgeving en stijl) klinkt zeer levendig en dynamisch.

Rest nog de vraag: Engels of Japans? Afgezien van het feit dat het een nasynchronisatie betreft heeft het Engelse spoor als bijkomend nadeel dat de Nederlandse ondertiteling op de Japanse track gebaseerd is: beluister je het Engels met deze ondertiteling, dan komen spraak en tekst niet altijd exact overeen. Soms tamelijk storend. Voor de echte liefhebber zal dit alles echter niets uitmaken, want deze zal überhaupt zweren bij het oorspronkelijke Japanse spoor. Toch valt er wat te zeggen voor het Engelse geluid. Ten eerste heeft dit namelijk als prettige bijkomstigheid dat je niet meer totaal afhankelijk bent van de ondertiteling, zodat je de mooie beelden beter op je in kunt laten werken. Bovendien is de Engelse nasynchronisatie, in tegenstelling tot het Japanse geluid, ook aanwezig als DTS-spoor. Door de hogere bitrate van DTS is theoretisch een betere geluidskwaliteit mogelijk, maar hoe zit dat in de praktijk? Bij de vergelijking van het Dolby-spoor (448kbit/s) met de DTS-track (754kbit/s) valt in ieder geval één ding direct op: het enorme verschil in volume. Nu is het gebruikelijk dat DTS-geluid standaard wat luider is dan bij DD, maar bij Metropolis is het verschil wel heel erg groot. Compenseren we voor dit volumeverschil, dan is er slechts minimaal onderscheid tussen beide tracks hoorbaar. Het Dolby-spoor bevat een tikje meer diepe bas (inclusief LFE-kanaal), maar verder bevatten de tracks geen opvallende verschillen. De aanwezigheid van een DTS-spoor zorgt in dit geval dus voor weinig meerwaarde.

Extra's

De DVD-uitgave van Metropolis bevat een bescheiden aantal extra’s, verspreid over twee schijfjes. Een aantal van deze extra’s zijn Japans gesproken, dus het is niet meer dan logisch dat deze Nederlands ondertiteld zijn.

Trailers: Op de eerste DVD van deze uitgave vinden we enkel wat trailers terug, namelijk die van Metropolis (1.85:1, niet anamorf, DD 2.0), Final Fantasy: The Spirits Within (1.85:1 anamorf, DD 5.1) en Roughnecks: Starship Troopers Chronicles – The Tesca Campaign (1.33:1, DD 2.0). Voor de overige extra’s moeten we bij het tweede schijfje zijn.

Photo Gallery: De tweede disc heeft om te beginnen een fotogalerij te bieden, met daarin tientallen conceptschetsen.

History of Metropolis: Daarna kun je elf pagina’s informatie lezen over het lange traject dat Metropolis doorliep voordat het verhaal in animatievorm op het bioscoopscherm verscheen.

Filmographies: Onder deze noemer vind je korte biografieën van zowel Rintaro als Tezuka.

Animax Special: The Making Of Metropolis: Tot dusver waren de extra’s niet bijzonder boeiend, maar deze Japanse documentaire (1.33:1, DD 2.0) heeft gelukkig een wat hoger informatiegehalte. Afgewisseld met beelden uit de film krijgen we voornamelijk interviews te zien met de crew, waarbij onder meer de muziek, de opzet van de film en het digitale effectwerk behandeld worden. Ook mogen de Japanse stemacteurs, die opvallend genoeg allemaal voor het eerst een film inspreken en dus echte “groentjes” in het vak zijn, hun zegje doen. Ondanks het licht promotionele toontje is deze extra zeker interessant genoeg om een keer te bekijken.

Filmmaker Interviews: Ook deze toevoeging is redelijk boeiend. In iets meer dan 8 minuten komen hier namelijk de twee belangrijkste medewerkers aan het woord. Als eerste regisseur Rintaro, die aangeeft waarom hij Metropolis wilde maken, zijn lange samenwerking met Tezuka uiteenzet (Rintaro werkte al met Tezuka sinds Astro Boy, een van de eerste Japanse animatieseries), en vertelt over de digitale technieken. Ook beantwoordt hij de vraag wat Tezuka van het geanimeerde Metropolis zou hebben gevonden als hij nog leefde. Daarna komt Katsuhiro Otomo kort aan het woord, waarbij onder meer aan bod komt waarom hij het script wilde schrijven.

Animation Comparisons: Als laatste extra kun je hier van twee scènes (Wheel Room en City View) de welbekende “Ontleding Der Effecten” zien, waarbij met de ‘angle’-toets geschakeld kan worden tussen verschillende stadia van de creatie.

Osamu Tezuka, ook wel bekend als de “Japanse Walt Disney”, zorgde met zijn stijl en aanpak voor een revolutie in de Japanse strip- en animatiewereld. De verfilming van Metropolis, een van zijn vroegste werken, heeft hij echter niet meer mee mogen maken. En dat is eigenlijk maar goed ook, want Tezuka zou deze verfilming waarschijnlijk nooit hebben goedgekeurd. En dan hadden we een prachtig visueel hoogstandje moeten missen. Want als Metropolis ergens in uitblinkt, dan is het wel in de vormgeving en visuele uitwerking, een combinatie van computeranimaties en traditioneel tekenwerk. Dat de film verhalenderwijs wat minder indruk kan maken neem je dan ook graag op de koop toe. De DVD-uitgave ondersteunt de kwaliteiten van Metropolis perfect, met een uitstekende audiovisuele presentatie. Kijken we naar de extra’s, dan heeft de uitgave een aantal informatieve zaken te bieden, maar echt overweldigend is het allemaal niet. Feit blijft echter dat de meeste Japanse anime-films en -series het op DVD met minder moeten doen, en in dat opzicht is deze uitgave zeker een stap in de goede richting.

Deze uitgave is beschikbaar gesteld door Columbia Tristar Home Video.

Lees meer

• Vorige: Poetic Justice (DVD)
• Volgende: Fistful of Dollars, A (DVD)